نقش تربیتی و اجتماعی گره ها در تشکیلات دانش آموزی
به نام خدا
نقش تربیتی و اجتماعی گره ها در تشکیلات دانش آموزی
یکی از مهارت های گروهی در تشکیلات دانش آموزی پیشتاز و فرزانه آموز ش گره زنی و کار با طناب می باشد.گره ها کاربرد های زیادی در فعالیت های اردویی و کوهنوردی و چوبندی و بافندگی و کمک های اولیه و ... دارد.جذابیت و زیبایی و کاربردی بودن آن در کنار آموزش فعالیت گروهی و مهارت جمعی موجب گردید گره زنی یکی از شاخص های مهم و اثر گذار مهارتی و آموزشی تشکیلات محسوب گردد.شاید انچه که کمتر مورد توجه برنامه ریزان و مدرسان است توجه به نخش تربیتی و مهارت های اجتمایی آن است که می تواند مورد نظر قرار گیرد.
فکر و تدبر در ماهیت و روش و کاربرد گره ها و توجه به ار تباط مستقیم و غیر مستقیم هر گره در مو ضو عات اردویی می تواند ما را در راه حصول به آموزش نقش تربیتی گره ها کمک نماید.در این نوشتار تلاش گردید با رو یگرد نو ضمن توجه بر کاربرد گره ها و لحاظ نقش مهارتی و گروهی آن نیم نگاهی به نقش تربیتی آن انداخته و مورد بررسی قرار گیرد.
هر چند معتقدیم که همکاران می توانند با نگاهی تیز بین خویش به گره ها مفاهیم جدید و نو از رو یکرد تربیتی آن استخراج و بر اساس شرایط قابلیت ها در جهت آموزش آن به دانش آموزان اقدام نمایند.بی شک پیشنهاد های اصلاحی عزیزان می توانندما را در رفع نقایس و پر بار نمودن جزوات آموزشی یاری رسانده و موجب تقویت آموزش های گروهی با آمیزه های دینی و تربیتی گردد.
گره معمولی یا ساده:
*نکته:این گره بسیار ساده است اما اگر سفت شود تبدیل به گره کور شده و به آسانی باز نمی شود.
گاهی مواقع با اعمال و کارهای بسیار ساده برای خود مشکلات بزرگ به وجود می آوریم.اشتباهات کوچک که نتایج و خطرات غیر قابل جبران به همراخ دارد.پس باید مواظب رفتارهای خود باشیم تادر زندگی برایمان ایجاد نشودکه خود باعث دردسرهای بزرگ در زندگی می شویم.
پیامها: اندک اندک خیلی شود قطره قطره سیلی ایجاد شود
گره خفت:
*نکته:یکی از موارد استفاده ی آن درست کردن حلقه برای بیرون کشیدن آب از چاه می باشد خصوصا در مناطق بیابانی استفاده از آن برای بهرمندی بیشتر از آب سالم مورد توجه بوده ومی باشد.
حلقه ی ایجاد شده با گره ی خفت زمینه ساز کاربردی خاص توسط آن یعنی اتصال به سطل برای گرفتن آب از چاه می باشد. عملی که مو جب رونق دوباره ی حیات و زندگی شده است. سعی کنیم با در نظر گرفتن نقش آب در زندگی از آن به خوبی از آن استفاده کنیم و با بهره گیری از قرآن مجید و احادیث و سیره ی بزرگان دین از اسراف خودداری نماییم و صرفه جویی را که خود یکی از منش های تشکیلات است در عمل اجرا نماییم.
پیامها:قرآن مجید: ((کلوا و اشربو ولا تسرفو)) بخورید و بیآشامید ولی اسراف نکنید.
*ولخرجی امروز گدای فرداست.
*قناعت هر کرد آخر غنی شد.
حضرت علی (ع) می فرماید :( طیب العیش باالقنات) خوشی د ر زندگی قناعت است.
گره هشت:
*نکته:گره هشت لاتین از نظر شکل و نام غیر ایرانی و به نوعی بر گرفته از فرهنگ و زبان غرب است.
غیر ایرانی, غربی یا شرقی بودن علوم دلیلی بر ناهنجاری, زشتی و بدی آن نمی باشد. باید یاد بگیریم که از علوم جدید و توانایی های کشور های دیگر(حتی غیر مسلمان) با زیرکی در جهت رشد توسعه و پیشرفت کشور خویشاستفاده کنیم.
پیامها:پیامبر اکرم (ص) :علم را بیاموزید اگر چه در چین باشد. حضرت علی (ع):
گاه نکنید که چه کسی می گوید بلکه ببینید چه می گوید.
گره مربع:
*
نکته: 1- توجه به کاربرد گره مربع{استفاده در بانداژها و امداد} 2-باز شدن ساده سریع گره با وجود اهمیت و کاربرد آن
الف) این گره در بانداز و کمک های اولیه استفاده می شود. کمک های اولیه به مصدومان یکی از راه های نوع دوستی و خدمت به همنوعان نیز یکی از روش های چهار گانه فعالیت پیشتازان و فرزانگان می باشد.این امر نشان گر آن است که عضو گروه همیشه باید به فکر همنوعان و خدمت به مردم باشد.
پیامها: صدها فرشته بوسه بر آن دست می زنند کز کار خلق یک گره بسته وا کنند ((ریاضی کرمانی))
شکرانه ی بازوی توانا بگرفتن دست ناتوان است ((سعدی))
بنی آدم اعضای یک دیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضو هارا نماند قرار
((سعدی))
ب) از خصوصیات این گره با ارزش باز شدن آسان و سریع بعد از استفاده است.ماباید یاد بگیریم کهبرای موفقیت در زندگی باید روش های اثر گذار با کمترین آثار منفی را در نظر بگیریم و در بیانی دیگر بهترین روش را بت کمترین هزینه ها در فعالیت ها لحاظ کنیم.یعنی دور اندیشی را در کارها فراموش نکنیم و به نتیجه کار فکر نماییم.
پیامها:امام علی(ع):دور اندیشی حسن عاقبت امور است.
پیامبر اسلام :احزم الناس اکظمهم للغیظ = دوراندیش ترین مردم کسی است که بیشتر از دیگران خشم خود را فرو کند.
چو به گشتی طیب از خود میازار چراغ از بهر تاریکی نگه دار
((سعدی))
اکرم(ص):هر گاه تصمیم گرفتی کاری کنی اول به نتیجه و عاقبت آن خوب بیندیش ((بحار الانوار -ج 68))
گره دو خفت:
نکته:1-چادر به عنوان حجاب و محافظ اعضا یادآوری می گردد. 2-نقش طناب و گره دو خفت قوام و نگه داری چادر در برابر حوادث طبیعی مانند باد.
با شنیدن نام چادر هر مسلمانی به یاد ارزش حجاب برتر در دین اسلام می افتد که رعایت آن ایجاد کننده مصونیت برای انسان است. در بیان دیگر استفاده از طناب و گره دو خفت باعث مهار چادر و قوام می گردد که خود نتیجه ای مطلوب یعنی محیطی ایمن و پناهگاهی مطمئن برای انسان در برابر باد های سهمگین ایجاد می کند که ثمره اش زندگی با آرامش برای افراد است.
با رعایت حجاب نیز می توان خ.د را از نگاه های ناپاک (بادهای سهمگین) در امان داشت و زندگی با آرامش توأم با شادابی معنوی تجربه نمود.
پیامها: ای زن به تو از فاطمه این گونه خطاب است ارزنده ترین زینت زن حجاب است
حجاب مصونیت است نه محدودیت
تا چادر آسمانی ات بر سر توست دور از ستم اهل زمین گوهر توست
در مجلس حق برهنگی زینت است ای خواهر من حجاب تو زیور توست
پیامبر اکرم(ص):هر که درختی بکارد,خداوند به اندازه ی میوه ی آن به او پاداش می دهد.
برگ درختان سبز در نظر هوشیار هر ورقش دفتری است معرفت کردگار
_در زمین برای اهل یقین نشانه هاست { قرآن مجید سوره ی روم}
گره خرگوشی:
*
نکته:1-اشاره به زیرکی و چابکی خرگوش در مواجهه با دشمنان 2-توجه به لزوم احترام به حیوانات و عدم آزار و اذیت آنان توسط اعضای تشکیلات
الف) نوع رفتار خرگوش با روباه در قالب داستان آموزشی گره خرگوشی بیان می نماییم نتیجه ی حاصل از آن حاکیست که خرگوش بسیار چابک و در برابر دشمنان زیرک است و به واسطه ی همین صفات در مقابل دشمنان خود را نجات می دهدما به عنوان مسلمان باید در برابر دشمنان خود زیرک باشیم و با چابکی و تفکر برانامه های دشمنان را خنثی و تهدید ها را به فرصت تبدیل کرده و خود و جامعه ی اسلامی را به رشد و سعادت برسانیم.
پیامها: روایت از معصوم:المومن کبس _مومن باید زیرک باشد (مومن زیرک است)
*مومنین همچون کبوتر ساده و همچون مار هوشیار و همچون خرگوش زیرک اند.
ب) یک عضو پیشتاز یا فرزانه باید نسبت به حیوانات مهربان باشد.نه تنها به حیوانات آسیب نرساند بلکه دیگران را نیز از آزار و اذیت حیوانات بر حذر دارد.
چون همه ی مخلوق خدا عبادت کننده ی او هستند.
پیامها:یسبح لله ما فی السماوات وما فی الارض -هر آنچه که در آسمان ها و زمین استخدا را تسبیح می کنند.
چنین گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد
میازار موری که دانه کش است که جان دارد و جان شیرین خوش است
گره شکافدار:
*نکته:1-نام گره که به نام شکافدار بوده و تداعی کننده اختلاف نظر است. 2-شکل گره که از یک سو شکاف در بین طناب ودر سوی دیگر تنیدگی و پیوستگی است.
از نام گره به کلمه ای به نام شکاف بر می خوریم که به نوعی نشانه ی اختلاف دیدگاه و تفرقه می باشد و با مشاهده ی گره در عمل از یکسو شاهد طناب موازی جدا از هم (شکاف و در سوی دیگر طناب های تنیده و پیوسته می باشیم که شکاف را پوشش می دهد). دربیان دیگر داشتن اختلاف فکری و تفکر متفاوت در روش (شکاف)در صورتی که همراه با وحدت در اصول (پیوستگی) باشد می تواند عامل پویایی و شکوفایی فردی و جمعی گردد. سعی نماییم در گروه با وجود اختلاف دیدگاه با یکدیگر وحدت داشته و برای موفقیت خود و اعضای گروه که یکی از روش های تشکیلات است تلاش نماییم و بدانیم اختلاف نظر منطقی می تواند باعث ایجاد اندیشه های برتر, نو و خلاق و روشن شدن واقعیت ها و حقایق شود.
پیامها:امام علی (ع):با تضارب آراء و اندیشه ها حقیقت متولد می شود.
آن که انسان را برد تا انحراف اختلاف است اختلاف است اختلاف
ترقی هر ملک در وحدت است سر انجام هر تفرقه حسرت است
گره کنده کش و بارکش:
نکته:اشاره به استفاده ی این گره در حمل الوار و چوب و یادآوری توجه به طبیعت در زندگی
همانطوری که می دانید این دو گره در گذشته های دور توسط روستاییان استفاده ی فراوان می شد حمل الوار و جمع آوری برای استفاده ی گرمایشی و... از جمله آن بود. به جهت کمبود وسایل گرمایشی و سوختهای نو و در دسترس نبودن آنها مجبور بودند با قطع درختان از آنها بهره گیرند.امابه عنوان عضو پیشتاز یا فرزانه باید به منش خود که دوستی با طبیعت است وفادار بمانیم.طبیعت, درخت و جنگل سرمایه ی کشور و سرمایه ی ملی است باید از آن حفاظت کنیم به یاد شهدا در ایام درختکاری با کمک دوستان درختی بکاریم تا سرسبزی را به کشور خود هدیه کنیم.
گره دزد اسب:
نکته:1-کاربرد گره و نام آن که در قدیم توسط دزدان آمریکای جنوبی استفاده می شد.(منفی) 2-کاربرد آن در کوهنوردی و امداد برای نجات همنوعان(مثبت)
در قدیم دزدان آمریکای لاتین از این گره استفاده ی زیادی می کردند اسب خود را می بستند و بعد از دزدی با بهره گیری از سریع باز سدن گره با سرعت سوار اسب شده و از محیط دور می شدند. اما امروزه این گره کاربرد بسیار مثبتی دارد که نمونه ی آن در کوه نوردی و امداد رسانی است.خداوند به انسان توانایی ها, قابلیت ها و استعداد ها و نعمت های فراوان عطا نمود که انسان می تواند با اختیار خود از آن استفاده ی مثبت و یا منفی به عمل آورد با چشم ها می تواند طبیعت زیبا را مشاهده کند و از آن لذت ببرد و با دهان و زبان قرآن بخواند(مثبت) باهمان چشم می تواند به نامحرم نگاه بد بیندازد و با همان زبان دروغ بگوید و دیگران را مسخره کند.(منفی)همانطور که یک کوهنورد با بهره گیری از آن می تواند جان انسان را نجات دهد و یک فرد ناسالم برای دزدی و آزار و اذیت دیگران استفاده کند.پس تلاش کنیم یاری و مهربانی,راستی و درستی و ادب و خوش خلقی را در زندگی جایگزین رفتارهای نا مطلوب قرار داده تا خود را برای خوب زیستن در جامعه واجتماع آماده نماییم.
پیامها:خداوند برای شما گوش چشم و عقل قرار داد تا شکر گذار باشید(از نعمت های خدا درست استفاده کنید) ((قرآن مجید –سوره ی نمل))
گره زنجیره ای(واکسل)
نکته:توجه به ایجاد حلقه های اتحاد از یک طناب که منشاء واحد دارد.
این گره از حلقه های زیبا و زنجیر های به هم پیوسته ایجاد می شود.حلقه های به هم پیوسته ای که می تواند نشانی از وحدت,اتحاد, یکدلی و یکرنگی باشد.منشاء آن یک طناب است که به نوعی چنگ زدن به ریسمان واحد با منشاء الهی و دوری از تفرقه می باشد.دربیان دیگربرای موفقیت گروهی, تیم ها باید مانند حلقه های زنجیر به هم متصل باشند با اتحاد و وحدت و همدلی با توکل به خداوند و بهره گیری از احکام دینی انجام فعالیت های جمعی بر ای رسیدن به اهداف والای تربیتی تلاش نمایند.تا بتوانند تنی توانا خودی بیدار و روانی پاک و سالم داشته باشند.
پیامها:همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشویدسوره ی آل عمران
کلام آخر:
همکار گرامی آموزش مفاهیم فوق را می توانید به صورت کارگاه گروهی –هم اندیشی مسابقه و خود آموز به اعضای گروه آموزش دهید.
