اصول مداحی به زبان ساده....

مدح یعنی بیان صفات ممتاز یک شخص یا یک شی و مداحی نیز در اینجا یعنی بیان فضائل و ویژگیهای اهل البیت (ع). مداحی صفت توحیدی است و مداحی کردن یک فرد همان تعریف از صفت توحیدی خداوند است. مدح دو گونه است یا مدح ممدوح است یا مدح مذموم.

تعریف مدح و مداحی:                                                                   

مدح یعنی بیان صفات ممتاز یک شخص یا یک شی و مداحی نیز در

اینجا یعنی بیان فضائل و ویژگیهای اهل البیت (ع). مداحی صفت توحیدی است و مداحی کردن یک فرد همان تعریف از صفت توحیدی خداوند است.

مدح دو گونه است یا مدح ممدوح است یا مدح مذموم.

الف: مدح ممدوح یعنی مدحی که خودش مدح شده است. شما از هر چیز خیری

 دفاع و تعریف کنید مدح ممدوح است و بالاترین آنها مداحی اهل البیت(ع) است.

ب: مدح مذموم نیز یعنی مدح مادیات و سلاطین و هر مدحی که برای دنیا پرستان گفته شود و رنگ و بوی الهی نداشته باشد، مانند چاپلوسی کردن. این مدح، همان مدحی است که مداح باید از آن دوری کند و با آن مقابله نماید. البته این مداح است که باید تشخیص دهد جایی که میرود در آنجا مدح ممدوح می شود یا مدح مذموم.

 

انواع مداحی ممدوح:

الف: مداحی از لسان خداوند:

همانطوری که قبلاً عرض شد مداحی یک صفت توحیدی است و اولین مدح کننده نیز همان خداوند است. اگر دقت کرده باشید خدای متعال در بسیاری از آیات قرآن کریم با لسان وحی، از اهل البیت(ع) مدح نموده است. ما اگر از قرآن و احادیث قدسی در مداحی استفاده کنیم راه اعتراض دیگران را میبندیم چون از قرآن استفاده کردهایم وکسی نمی تواند قرآن را نفی کند. اگر مداح آیات مربوط به اهل البیت(ع) که در قرآن آمده، را به طور کامل بشناسد و در روضه از آنها استفاده کند. در این صورت این روضه متصل به قرآن خواهد بود و اثرات عجیبی در مستمع خواهد گذاشت.

 

 

ب: مداحی از لسان اهل البیت(ع):

مدح دیگر مدحی است که از لسان خود اهل البیت(ع) باشد، مانند حدیث مفاخرة حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) که خودشان را معرفی کردند و یا استغاثه های امام حسین(ع) در روز عاشورا، که برای معرفی خود به مردم در چند جا بیان نمودند. اهل البیت(ع) وقتی که خودشان را برای مردم معرفی میکنند، یعنی خدا را معرفی میکنند. ما باید مدحهایی که از لسان خود اهل البیت(ع) صادر شده را به طور کامل بشناسیم و درکارهایمان استفاده کنیم. مداح باید دقت داشته باشد که شخصیتهایی را مدح می کند که خدای متعال آنها را در قرآن و در احادیث قدسی خود از آنها مدح نموده است. مداح زیرک مداحی است که اهل البیت(ع) را نه از زبان خودش، بلکه از زبان خدای متعال یا خود اهل البیت(ع) مدح کند، مثلاً شعری بخواند که در آن روایتی از اهل البیت(ع) گنجانده شده باشد.

 

ج: مداحی از لسان اولیای خدا:

مداحی از لسان اولیاء خدا یعنی بزرگان و عالمان دین، اهل البیت(ع) را مدح کنند که خیلی برای ما قابل استفاده میباشد. زیرا علمای دین ابتدا خود به مدح اهل البیت(ع) رسیدهاند بعد آن را عنوان میکنند، یا به تعبیر دیگر اول میبینند و بعد آن را میگویند، که البته شنیدن آنها برای ما می تواند بسیار لذت بخش باشد. امام راحل(ره) به مرحوم سید احمدآقا میفرمود: اگر میخواهی در مسائل معرفتی چیزی بفهمی، اولین کار این است که آنها را انکار نکنی. ما باید یقین کنیم وقتی در مجلسی مدح اهل البیت(ع) گفته می شود، خود اهل البیت(ع) در مجلس حضور پیدا می کنند و ما در محضر آن بزرگواران مدح آنها را می گوییم. بنابراین باید توجه داشته باشیم که فقط برای خدا و اهل البیت(ع) بخوانیم نه برای مردم و مستمعین چون اولین مستمع، خود آن بزرگواران می باشند. خیلی از بزرگان نیز همینطور هستند و برای خدا و اهل البیت(ع) حرف میزنند نه برای جمعی که پیش آنها نشستهاند، مانند مرحوم آیه الله سید علی آقا نجفی(ره). البته لازم به ذکر است که این جفاست که ما از مدح بعضی از اهل البیت(ع) عاجز باشیم و فقط برای چند امام و معصوم بتوانیم شعر بخوانیم و مداحی کنیم. باید یاد بگیریم که برای همة اهل البیت(ع) کار کنیم.

 

 

 

 

 

نکته: در مداحی اهل البیت(ع) یک اصل کلی وجود دارد و آن هم اینست که اهل البیت(ع) بی خود به کسی چیزی نمیدهند. اگر دیدید یک مداحی شعر، خوب میخواند یا دعا، خوب میخواند و یا اینکه هر وقت میخواند همه گریه میکنند، حتما به دنبال آن یک زحمت، ریاضت و یا مراقبتی بوده است. یعنی اگر سختی کار را تحمل کردی، برای اهل البیت(ع) راحت میتوانی نوکری کنی.

حتماً بخوانید :

بیانات مقام معظم رهبری در مورد مداحی

من در طول سالهاى متمادى، در همین مناسبت و در مناسبتهاى دیگر، در این باره خیلى صحبت کردم؛ ولى باز هم تأکید میکنم. شعرى که شما با صداى خوش و با آهنگِ زیبا میخوانید، تأثیر آن در بسیارى از موارد از یک گفتار علمىِ منطقىِ فلسفى یا غیر فلسفى بیشتر است؛ اگر آنچه که خوانده میشود، بدرستى انتخاب شده باشد و جهات صورى و معنوى در آن لحاظ شده باشد. جهات صورى، زیبائى شعر است؛ شعر را بایستى درست و خوب انتخاب کرد. شعر یکى از نمادهاى برجسته‌ى هنر است. هر بافته‌ى نظمى، شعر نیست؛ شعر خصوصیات خودش را دارد؛ باید شعرانتخاب کرد. خوشبختانه شعراى خوبى هم داریم؛ شعرائى که درباره‌ى( اهل‌بیت علیهم‌السّلام( با زبانهاى مختلف میسرایند و زیبا و شیوا و خوب میسرایند؛ و وقتى شما مشترى‌اش باشید، این تقاضا، عرضه را هم به دنبال خودش مى‌آورد. پس شعر خوب، آهنگ خوب و صوت خوب مهم است. البته آهنگ خوب به معناى تقلید از آهنگ موسیقى‌هاى لهوىِ مضلّ عن سبیل اللَّه نیست؛ این را توجه داشته باشید. بعضى از آهنگها، آهنگهاى بدى است، آهنگهاى غلطى است، آهنگهاى لهوى است؛ این را نباید به وادى حرفه‌ى مداحى و خواندن مداحى کشاند. عیبى ندارد که شکلهاى جدیدى را در خواندن و قرائت اشعار و آهنگ‌سازى‌هاى گوناگون ابتکار کنید؛ اما از این تشابه و تداخل بپرهیزید. البته آهنگهاى لهوىِ مضلّ عن سبیل اللَّه را میگویم، نه حالا هر آهنگى که یک وقتى در یک مضمون دیگرى خوانده شده، آن را بخواهیم منع کنیم؛ نه، آهنگهائى که لهوى است و مضلّ عن سبیل اللَّه است؛ اینها را نیاورید.